Walaupun jarang didengari, kanser kanak-kanak telah menjejaskan kira-kira 77.4 setiap juta kanak-kanak Malaysia berumur bawah 15 tahun, menurut Persatuan Hematologi Pediatrik dan Onkologi Malaysia.
Selain kanser darah seperti leukemia dan limfoma, tumor otak dan tumor pepejal seperti neuroblastoma, juga berleluasa.
Diagnosis kanser menjejaskan seluruh keluarga, dari mengganggu kehidupan seharian sehingga memberi beban kewangan.
Pengesanan gejala di peringkat awal adalah penting untuk rawatan yang berjaya, dan pendekatan pelbagai disiplin, yang melibatkan pakar seperti pakar pediatrik, pakar hematologi pediatrik dan pakar bedah saraf pediatrik, adalah penting untuk meningkatkan hasil rawatan.
Sempena sambutan Hari Kanser Kanak-Kanak Antarabangsa pada bulan Februari, Pusat Perubatan Subang Jaya (SJMC) menonjolkan peranan penting pasukan pelbagai disiplinnya dalam menguruskan penyakit kanser yang mencabar ini, menawarkan harapan kepada kanak-kanak dan remaja yang terjejas.
Mengenali tanda-tanda kanser: panduan pakar pediatrik
Kanser kanak-kanak sukar untuk dikesan awal, selalunya meniru penyakit kanak-kanak biasa atau menunjukkan simptom yang tidak jelas dan tidak berkaitan.
Tidak seperti orang dewasa, kanak-kanak mungkin tidak dapat menyatakan ketidakselesaan mereka dengan berkesan dan sesetengah kanser kanak-kanak berkembang di kawasan badan yang tidak mudah dilihat atau dirasai.
“Gabungan faktor ini boleh melambatkan diagnosis. Oleh itu, adalah penting untuk ibu bapa berwaspada dan membawa anak untuk penilaian perubatan yang menyeluruh apabila timbul kebimbangan,” ujar Dr Ng Ruey Terng, Pakar Perunding Pediatrik di Pusat Perubatan Subang Jaya.
Antara tanda-tanda kanser ialah:
- Demam yang berterusan
- Demam yang tidak dapat dijelaskan
- Keletihan
- Mudah lebam atau pendarahan
- Ketulan atau bengkak
- Sakit tulang yang berterusan dan gejala neurologi seperti sakit kepala atau gangguan penglihatan
Neuroblastoma: perspektif pakar onkologi pediatrik
Neuroblastoma adalah kanser sistem saraf simpatik. Penyakit barah ini berkembang daripada sel saraf yang tidak matang.
Walaupun ia paling biasa berkembang dalam kelenjar adrenal (terletak di atas buah pinggang), ia juga boleh timbul dalam kelompok sel saraf di dalam perut, dada, leher, dan berhampiran tulang belakang.
Menurut Dr Chan Lee Lee, Pakar Perunding Haemato-Onkologi Pediatrik di SJMC, kanser ini memberi kesan kepada kanak-kanak berumur lima tahun ke bawah dan jarang didiagnosis dikalangan kanak-kanak yang lebih tua.
Tingkah laku neuroblastoma berbeza-beza; sesetengah kes sembuh secara spontan, sementara yang lain memerlukan gabungan rawatan.
Simptom kanser sistem saraf simpatik
Para ibu bapa digalakkan melakukan diagnosis awal tetapi simptomnya boleh menjadi samar-samar.
- Sakit perut
- Sakit tulang
- Penurunan berat badan yang tidak dapat dijelaskan
- Pucat
Kadar survival neuroblastoma berbeza-beza bergantung kepada beberapa faktor, termasuk umur, peringkat kanser, kumpulan berisiko (ditentukan oleh ciri tumor tertentu) dan kehadiran penanda genetik tertentu.
“Kadar kelangsungan hidup 5 tahun berbeza dari 25%-95% bergantung pada peringkat penyakit dan kumpulan risiko,” kongsi Dr Chan.
Rawatan kanser sistem saraf simpatik
Setiap kes kanak-kanak adalah unik, dan pelan rawatan akan disesuaikan mengikut peringkat tertentu dan kumpulan risiko neuroblastoma.
- Kemoterapi
- Pembedahan
- Terapi sinaran
- Pemindahan menggunakan sel pesakit sendiri
Pembedahan untuk tumor otak: pandangan pakar bedah saraf
Pembedahan adalah rawatan biasa untuk pelbagai jenis tumor otak, baik kanser dan bukan kanser.
Pembesaran mendadak dalam saiz kepala terutamanya pada kanak-kanak yang sangat muda atau fontanel yang melebar (bintik lembut dalam tengkorak) mungkin menunjukkan kehadiran tumor.
Beberapa jenis tumor otak yang biasa di kalangan kanak-kanak
- Astrocytomas
- Medulloblastomas
- Ependymomas
- Craniopharyngiomas
- Tumor sel kuman
- Tumor plexus choroid
“Tumor otak pada kanak-kanak memerlukan kepakaran pembedahan khusus kerana kanak-kanak mempunyai keperluan psikologi dan fizikal yang unik,” kata Dr Vickneswaran Mathaneswaran, Pakar Bedah Saraf di SJMC.
Risiko pembedahan termasuk komplikasi serta-merta seperti jangkitan, pendarahan dan pembengkakan otak dan bergantung pada lokasi tumor, pembedahan mungkin membawa kepada kelemahan, masalah keseimbangan, sawan atau perubahan dalam personaliti atau tingkah laku.
Kesan jangka panjang termasuk masalah pembelajaran, masalah hormon atau perkembangan tertunda boleh berlaku selepas pembedahan.
Dengan pengetahuan terperinci tentang neuroembriologi, neurofisiologi dan neuroanatomi, komplikasi pembedahan yang berpotensi seperti kelemahan, jangkitan, pendarahan dan pembengkakan otak boleh dicegah.
Untuk hasil rawatan yang terbaik, pasukan pelbagai disiplin mesti mengambil kira pelbagai faktor seperti jenis tumor saiz dan lokasinya, umur kanak-kanak dan kesihatan keseluruhannya, dan kehadiran sebarang keadaan perubatan lain.
Kesimpulan
Seperti yang dikatakan oleh Dr Ng Ruey Terng, bahawa pengesanan awal adalah penting dalam meningkatkan hasil rawatan untuk penyakit barah kanak-kanak.
Ibu bapa harus peka dan prihatin denga setiap gerak geri dan perubahahan sifat yang terjadi pada anak mereka.
