Pernah dengar kan orang selalu kata luka kencing manis sukar sembuh? Betul ke? Kencing manis atau diabetes merupakan penyakit kronik yang kian meningkat di Malaysia berikutan pengamalan gaya hidup sedentar ditambah pula dengan pemakanan tidak seimbang. Bayangkan jika jumlah mereka yang menghidap penyakit kronik ini mengalami permasalahan luka yang sukar sembuh. Pihak kerajaan terpaksa menanggung kos perubatan yang mahal memandangkan luka kencing manis tersebut memerlukan penjagaan yang baik termasuklah ubat antibiotik jika luka tersebut mendapat jangkitan. Nak tau berkenaan dengan penjagaan luka kencing manis? Baca artikel ini.
Metabolisme karbohidrat dan diabetes
Ramai individu tahu berkenaan dengan perkaitan antara metabolisme makanan berkarbohidrat dengan kencing manis. Namun, sukar untuk diubah tabiat pemakanan individu memandangkan nasi dan makanan berkarbohidrat yang lain (bihun dan mee) merupakan makanan ruji di negara ini. Apabila seseorang individu mengambil makanan berkarbohidrat, ia akan dihadamkan kepada unit terkecil yang dikenali sebagai glukosa.
Glukosa merupakan sumber tenaga utama bagi sel. Apabila jumlah glukosa tinggi di dalam darah, sel beta di dalam organ pankreas akan merembeskan hormon insulin bagi membantu sel untuk menggunakan glukosa tersebut. Insulin akan bergabung dengan reseptor yang terdapat pada luar sel membolehkan glukosa untuk masuk ke dalam.
Mereka yang mempunyai masalah kencing manis boleh berpunca daripada pelbagai jenis faktor mengikut jenis kencing manis tersebut. Bagi kencing manis jenis satu, tindak balas autoimun atau jangkitan virus boleh menyebabkan kerosakan pada sel beta pada organ pankreas.
Pankreas individu terbabit tidak dapat mengeluarkan hormon insulin yang mencukupi untuk memproses glukosa masuk ke dalam sel. Akibatnya, jumlah gula tinggi di dalam darah menyebabkan simptom seperti kencing yang kerap dan banyak, mudah terasa haus, kerap terbangun pada waktu malam untuk kencing dan luka lambat sembuh.
Bagi individu yang menghidap kencing manis jenis dua pula, gaya hidup sedentar dan pemakanan tidak seimbang boleh menyebabkan kerintangan insulin pada sel meningkat. Ini bermakna lebih banyak insulin diperlukan bagi membuka ruang kepada glukosa untuk masuk ke dalam sel. Akibatnya, jumlah hormon insulin yang ada tidak mencukupi untuk membawa masuk glukosa ke dalam sel. Ia memberikan kesan dan simptom yang hampir sama dengan mereka yang menghidapi kencing manis jenis 1.
Luka kencing manis (ulser kaki)
Penjagaan tubuh badan amat penting bagi mereka yang mempunyai masalah kencing manis memandangkan sebarang luka yang dialami oleh mereka kebiasaannya susah sembuh. Luka seperti kesan cakaran dan gelembung (blister) boleh berlaku di mana-mana bahagian badan namun ia sering dijumpai pada kawasan tapak kaki.
Luka tersebut mudah untuk menjadi lebih teruk terutamanya bagi mereka yang menghidapi kencing manis disebabkan oleh komplikasi neuropati atau kerosakan urat saraf periferal. Mereka yang mengalami keadaan ini tidak lagi mempunyai deria sentuh pada permukaan tapak kaki atau di penghujung jari tangan membuatkan luka di kawasan tersebut menjadi lebih teruk.
Jika anda terpijak serpihan kaca atau duri yang menyebabkan luka, tanpa penjagaan yang baik, ia boleh menyebabkan masalah ulser kaki. Jangkitan kuman mudah untuk masuk ke dalam luka kencing manis tersebut dan ini akan meningkatkan risiko terhadap prosedur amputasi kaki (potong kaki) bagi mengelakkan sepsis.
Menurut kajian yang dijalankan oleh Imperial College London pada tahun 2008, mereka yang mengalami diabetes mempunyai risiko 10 hingga 30 kali ganda berbanding dengan populasi umum untuk melalui prosedur amputasi kaki. Apa yang lebih membimbangkan lagi, 20 hingga 50% daripada jumlah tersebut memerlukan amputasi kaki yang kedua dalam tempoh 1 ke 3 tahun.
Mengapa luka kencing manis sukar sembuh?
Bukan mudah untuk mengenal pasti punca kepada kesukaran luka kencing manis untuk sembuh memandangkan ia boleh dipengaruhi oleh pelbagai jenis faktor. Antaranya adalah:
- Kadar gula dalam darah yang tinggi. Ia boleh menghalang oksigen dan nutrisi daripada diambil oleh sel, merencatkan sistem imuniti badan dan meningkatkan keradangan di dalam badan
- Masalah neuropati. Seperti yang telah penulis sebutkan di atas, mereka yang mempunyai masalah kerosakan urat saraf periferal akan mengalami kehilangan deria sentuh pada permukaan tapak kaki dan tangan. Ini akan menyebabkan seseorang individu itu tidak perasan akan luka yang terbentuk menyebabkan penjagaannya terabai
- Sistem pengaliran darah yang tidak lancar. Pesakit diabetes mempunyai risiko setinggi dua kali ganda untuk mendapat penyakit berkaitan dengan salur darah periferal. Ia merupakan keadaan di mana salur darah anda menjadi sempit menyebabkan aliran darah ke bahagian tertentu berkurangan. Ia boleh mempercepatkan kerosakan saraf periferal dan menyebabkan pembentukan ulser di kaki
- Kerencatan sistem imun. Pesakit kencing manis mempunyai masalah dengan pengaktifan sistem imun. Ini akan menyebabkan sel-sel yang bertanggungjawab dalam memastikan luka cepat sembuh menurun. Akibatnya luka akan mengambil masa yang lama untuk sembuh dan risiko untuk mendapat jangkitan meningkat
- Jangkitan kuman. Kerencatan sistem imun boleh menyebabkan seseorang itu mudah mendapat jangkitan kuman. Badan akan menggunakan sumber yang ada untuk melawan dengan agen jangkitan tersebut dan ini akan menyebabkan luka kencing manis lambat sembuh. Jika jangkitan tersebut dibiarkan begitu sahaja, ia boleh menyebabkan pelbagai jenis komplikasi seperti sepsis dan gangren
Penjagaan luka kencing manis
Bagi mereka yang menghidap kencing manis, beberapa langkah boleh diambil bagi menurunkan risiko komplikasi disebabkan oleh luka yang lambat sembuh.
- Lakukan pemeriksaan secara berkala. Pemeriksaan badan terutamanya pada kawasan yang berisiko untuk luka dapat menurunkan risiko jangkitan melalui penjagaan luka kencing manis. Jangan lupa untuk memeriksa di celahan jari kaki supaya tidak terlepas pandang akan ulser yang terbentuk di kawasan tersebut
- Buang tisu mati pada luka kencing manis. Elakkan daripada melakukan prosedur ini sendiri. Sebaiknya ia dilakukan dalam keadaan bersih (steril) untuk mengelakkan luka tersebut menjadi lebih teruk. Kewujudan tisu mati boleh menggalakkan pertumbuhan bakteria seterusnya menyebabkan luka yang terbentuk menjadi semakin teruk. Patuhi janji temu anda dengan doktor dan berikan kerjasama sebaiknya agar tisu mati tersebut boleh dibuang
- Gunakan kasut yang bersesuaian. Mereka yang mengalami masalah neuropati memerlukan kasut yang direka khas bagi mengelakkan berlakunya luka pada kawasan tersebut. Tekanan yang diberikan kepada tapak kaki ketika berdiri atau berjalan boleh menyebabkan luka tersebut bertambah teruk. Jika anda mengalami luka kencing manis, minta rujukan kepada pakar kaki (podiatrist) bagi mendapatkan khidmat nasihat berkaitan
- Tukar balutan kaki anda setiap hari. Ini bagi mengekalkan tahap kelembapan luka pada kadar yang optimum untuk kesembuhan dan mengurangkan bakteria
Konklusi
Jika anda mempunyai luka kencing manis, jagalah ia dengan baik kerana tanpa penjagaan yang rapi, luka tersebut boleh menyebabkan komplikasi perubatan yang serius. Jika anda mempunyai persoalan berkaitan dengan penjagaan luka kencing manis, ajukan kepada doktor anda untuk penjelasan berkaitan.
Hello Health Group tidak menyediakan nasihat perubatan, diagnosis, atau rawatan.
Hello Health Group tidak memberikan nasihat perubatan, diagnosis atau rawatan.
